DİYABET VE BESLENME
DİYABET VE BESLENME
Diyabet; insülin salınımı ve insülin etkisinin tamamen veya kısmen yetersizliği sonucunda meydana gelen kan şekeri yüksekliği ile karakterize karbonhidrat, lipit ve protein metabolizmasının bozulduğu bir hastalıktır.
Diyabet, kronik ve gizli seyreder. Uzun yıllar diyabet hastası olup da bu durumun farkında olmayan bireyler azımsanmayacak kadar çoktur. Bu nedenle özellikle aile öyküsünde diyabet olan bireyler kan şekerlerini ve HbA1c değerlerini sık sık takip etmelidirler.
Her yıl dünyada 1 milyondan fazla kişide diyabet nedeniyle amputasyon (uzuv kesilmesi) yapılmasına, 500 milyondan fazla kişide böbrek yetmezliğine, 300 milyon kişide körlüğe neden olmaktadır.
Diyabet sandığımız kadar kötü bir tabloya neden olabilecekken doğru beslenme ile oldukça kontrol altına alınabilen ve sağlıklı bir yaşam sürmeye engel teşkil etmeyecek bir hastalıktır.
Diyabet kontrolü için temel nokta uzman desteğiyle “karbonhidrat sayımı” yapılması ve bu doğrultuda beslenmeye gayret gösterilmesidir. Aksi takdirde dengelenemeyen kan şekeri bir yerden sonra insülin ve ilacın da dozunu artırmanıza ve sonrasında ise önüne geçilemeyecek sorunlar yaşamanıza neden olur.
Tokluk kan şekeriniz 200 mg/dl’nin üzerinde ise açlık kan şekeriniz 125 mg/dl’nin üzerinde ise veya HbA1c değeriniz 7’nin üzerinde ise tedbir çanları çalıyor demektir.
Hiperglisemi, halkta daha çok kaygı yaratan bir durum olsa da kan şekeri düşüklüğü de en az kan şekerinin yüksek olması kadar tehlikelidir ve tedbir almayı gerektirir.
Bizler hastalık tanısı alana kadar beslenmemize dikkat etmesek de aslında diyabette beslenme ilkeleri sağlıklı beslenme ilkelerinin ta kendisidir. Her besin grubundan dengeli tüketimi gerektirir. Uzun süreli açlık veya öğünler arasında orantısız miktarda besin tüketimi istenmez. Bu nedenledir ki diyetisyeninizin hazırladığı beslenme programındaki ara öğünlere de ana öğünler gibi uyum sağlamanız gerekir.
Diyabette beslenmede de sağlıklı beslenme ilkelerinde olduğu gibi her besin grubundan çeşitli besin tüketimi ve yeterli posa alımı istenir. Günde 5 porsiyon sebze ve meyve tüketimiyle günlük posa ihtiyacı karşılanmış olur. Bu noktada meyvenin protein kaynağı besinlerle (yoğurt, ayran, kefir…) beraber tüketimi kan şekeri dengesi açısından oldukça önemlidir.
Kan şekeri yüksekliği veya insülin kullanımı aşina olduğumuz terimler olsa da daha da tehlikelisi kan şekeri düşüklüğüdür. Özellikle Tip 1 diyabet hastası iseniz glukagon iğneniz her daim yanınızda olmalıdır. Kan şekeri düşüklüğünde çikolata gibi yağ içeriği yüksek besinlerin tüketimi kan şekerini hızla yükseltemeyeceği için yanlış bir yaklaşımdır. Yapılması gereken 3-6 adet kesme şeker,
yarım çay bardağı glikoz veya sükroz içeren meyve suyu tüketmek ve 15 dakika beklemektir. Bu yöntem 3 kez uygulanmalı ve kan şekeri yükselmiyorsa glukagon verilmelidir. Glukagon 15 dk içerisinde etkisini gösterecektir. Glukagonun ise etkisini göstermemesi durumunda mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
Hepinize sağlıklı günler dilerim.
