İŞÇİNİN YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI
İŞÇİNİN YILLIK ÜCRETLİ İZİN HAKKI
Çalışanların dinlenme hakkı Anayasa’nın 50.maddesi ile güvence altına alınmıştır. İş Kanununa tabi çalışanlar için bu durum ‘’ Yıllık Ücretli İzin Hakkı ‘’ başlığı altında 4857 sayılı kanunun 53 – 59. Maddeleri ile düzenleme altına alınmıştır. İş Kanunu m.53 e göre işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Kanunda belirtilen 1 yıllık sürede işçinin , işverenin tek bir işyerinde veya çeşitli işyerlerinde yapmış olduğu çalışmaların tamamı dikkate alınır.
İş Kanunu kıdemi 1 yıldan 5 yıla kadar(5yıl dahil) olan çalışanlara en az 14 gün, kıdemi 5 yıldan fazla 15 yıldan az olan çalışanlara en az 30 gün, kıdemi 15 yıl(dahil) ve daha fazla olan çalışanlara ise en az 26 gün yıllık izin hakkı tanımaktadır. 18 yaşından küçüklere ve 50 yaşından büyüklere 20 günden daha az olacak şekilde yıllık izin verilememektedir. Bu süreler, yıllık izin yönetmeliği tarafından belirlenen taban süreler olup bireysel iş sözleşmeleri ya da toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
Kanun işçinin yıllık ücretli izinde çalışmasını yasaklamıştır. Ayrıca kanunun emredici hükmü gereği yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez ve işveren işçinin izin sürelerini bölemez. Bu durumun istisnası olarak yıllık izin süreleri tarafların anlaşması ile ve bir bölümü on günden az olmamak kaydı ile en çok üçe bölünebilir. İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır. Belirli olmayan süre ve tutar üzerinden ücret alan işçinin izin süresi için verilecek ücret, son bir yıllık süre içinde kazandığı ücretin fiili olarak çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama üzerinden hesaplanır. Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir. Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir. İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.
Av.Gülseba AKTAŞ
