İŞ KANUNU’NA GÖRE İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI
İş sözleşmesinin sona erme sebeplerinden birisi taraflardan birinin fesih bildirimi ile sözleşmeye son vermesidir. Fesih tek taraflı bir irade beyanıdır. Bugünkü yazımızda İş Kanunu’nun 24.maddesinde düzenlenen işçinin haklı nedenle derhal feshi hallerini ele alacağız.
İş sözleşmesinin süresi belirli olsun veya olmasın işçi kanunda sayılan haklı nedenlerin varlığı halinde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin derhal feshedebilir. Haklı neden kavramını sözleşmeyi fesheden işçinin , dürüstlük kurallarına göre iş ilişkisinin sürdürülmesinin kendisinden beklenilemeyeceği bütün durum ve koşullar olarak tanımlamak mümkündür.
İş Kanunu’nun 24.maddesinde sayılan ilk haklı neden sağlık sebepleri nedeniyle işçinin iş sözleşmesini derhal feshetmesi halidir. İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa ve işçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa işçi iş sözleşmesini derhal feshedebilir. İkinci olarak sayılan haklı neden ise ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleridir. İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa , işveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa, işveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa , işçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa , işveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse ve ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa işçi iş sözleşmesini derhal feshedebilir. Son haklı neden ise işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması halidir.
Kanunda sayılan işçinin haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanması için yine kanunen öngörülmüş süreler mevcuttur. İş Kanunu’nun 26.maddesine göre işçi 24.maddede sayılan hallerden birisinin varlığını öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra derhal fesih hakkını kullanamaz.