CEZA HUKUKUNDA UZLAŞTIRMA
CEZA HUKUKUNDA UZLAŞTIRMA
Uzlaştırma , uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcisinin, Kanun ve Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği’ndeki usul ve esaslara uygun olarak uzlaştırmacı tarafından anlaştırılmaları suretiyle uyuşmazlığın giderilmesi sürecini ifade etmektedir. Uzlaştırmanın uygulama alanı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 253 , 254 ve 255.maddelerinde düzenlenmiştir. Uzlaştırma kapsamına giren suçlardan bazıları şunlardır ; Hırsızlık , Konut Dokunulmazlığını İhlal , Tehdit , Hakaret , Taksirle Yaralama , Mala Zarar Verme , Hizmet Nedeniyle Güveni Kötüye Kullanma , Suç Eşyasının Satın Alınması Vb.
Uzlaştırma, şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar görenin özgür iradeleri ile kabul etmeleri ve karar vermeleri hâlinde gerçekleştirilir. Taraflar özgür iradeleriyle belirleyecekleri edim karşılığında veya edimsiz olarak anlaşabilirler. Taraflar anlaşma yapılana kadar iradelerinden vazgeçebilirler. Uzlaştırma, şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar görenin temel hak ve hürriyetlerine uygun olarak, menfaatlerinin korunması esası gözetilerek yürütülür. Uzlaştırma sürecine başlanmadan önce şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar gören; hakları, uzlaşmanın mahiyeti ve verecekleri kararların hukukî sonuçları hakkında uzlaştırmacı tarafından bilgilendirilir.
Uzlaştırmacı, Cumhuriyet başsavcılığı uzlaştırma bürosu tarafından görevlendirilen tarafsız ve bağımsız kişidir. Uzlaştırmacı sadece görüşmelerin yürütülmesini kolaylaştırır. Görevini dürüstlük kuralları çerçevesinde bağımsız ve tarafsız olarak yerine getirir, tarafların ortak yararlarını gözetir. Masumiyet karinesi gereğince şüpheli ya da sanığın suçluluğu hakkında ön yargılı olamaz, şüpheli ya da sanığa karşı bir tavır takınamaz. . Uzlaştırmacı ücreti ve giderlerinden mağdur/katılan veya suçtan zarar gören hiçbir şekilde sorumlu değildir. Uzlaşmanın sağlanması halinde, şüpheli ya da sanık uzlaştırma giderlerini ödemez. Bu giderler Devlet Hazinesi’nden karşılanır. Uzlaştırmacı görev yaptığı olayla ilgili olarak daha sonra vekil veya müdafii olarak görev üstlenemez.
Uzlaşma teklifinden itibaren üç gün içinde kararın uzlaştırmacıya bildirilmemesi halinde, teklif reddedilmiş sayılır. Uzlaştırma müzakereleri gizli olarak yürütülür. Mağdur ya da suçtan zarar görenin uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaştırma görüşmesi yapması, haklarından vazgeçtiği anlamına gelmediği gibi şüpheli ya da sanığın uzlaşma teklifini kabul etmesi ve uzlaştırma görüşmesi yapması da suçu kabul ettiği anlamına gelmez. Uzlaştırma müzakerelerine; uzlaştırmacı, taraflar ile bunların kanuni temsilcileri, müdafi ve vekili katılabilir. Taraflardan herhangi birinin uzlaştırma görüşmelerine katılmaması halinde uzlaşma kabul edilmemiş sayılır.
Uzlaşmanın sağlanması halinde mağdur, soruşturma/kovuşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açamaz, açılmış bir dava varsa feragat etmiş sayılır. Soruşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesi halinde, şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir ve adli sicile kaydedilmez. Aksi halde kamu davası açılır. Kovuşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesi halinde, sanık hakkında düşme kararı verilir ve adli sicile kaydedilmez. Aksi halde yargılamaya devam olunur.