KABIZLIK (KONSTİPASYON)’ DA BESLENME
Kabızlık genel olarak defekasyonda (dışkılamada) meydana gelen zorluktur. Sağlık çalışanları bunu dışkı sayısında azalma olarak, hastalar ise defekasyon ile ilgili yakınmalarının hepsini kabızlık (konstipasyon) olarak tanımlar.
Konstipasyon; kadınlarda erkeklere göre, yaşlılarda yetişkin ve gençlere göre, siyahi bireylerde beyazlara göre daha yüksek görülmektedir. Konstipasyonun olası nedenleri ve konstipasyonla ilişkili durumlar arasında sedanter yaşam (fiziksel inaktive), nörolojik bozukluklar, nöropati, endokrin ve metabolik durumlar, gastrointestinal sistem bozuklukları, miyopati, hamilelik, demans, depresyon ve beslenme ile ilgili durumlar da yer almaktadır.
Diyet yapmak, anoreksiya nervoza, beslenmede düşük posa alımı ve yetersiz sıvı alımı konstipasyon oluşumunda risk faktörleridir.
Konstipasyonun diyet tedavisinde yüksek posalı diyet en önemli beslenme ilkesidir. Özellikle tam tahıllı ve kepekli ekmek, tahıl ve kurubaklagillerin tüketiminin sık olması konstipasyonu önler. Meyve ve sebze tüketimi günde en az 5 porsiyon olmalıdır.
Konstipasyon olan bireylere posa alımının 10 gramdan başlaması gerektiği, normal öneri olan 25-30 gram’a yavaş yavaş yükselmesi önerilmelidir. Çünkü posadaki ani artış karında ağrı, şişkinlik, gaz krampları ve ishale neden olabilir. Bu önerilerin doğal besinlerden karşılanması bireylerin posadan mineral ve vitamin alımını da sağlar. Alınacak posaların farklı kaynaklardan olması önerilmektedir. Örnek bir konstipasyona uyumlu diyette kurubaklagiller, tahıllar, meyveler, sebzeler, yağlı tohumlar ve sert kabuklu meyveler bulunmalıdır. Amerikan Diyet Birliği de (ADA) sağlığın sürdürülebilmesi için farklı çeşitteki bitkisel besinlerden yeterli miktarlarda alınan diyet posasının alınması gerektiğini vurgulamaktadır. Diyet ile alınan posa konstipasyonun şiddetini ve sıklığını belirgin bir şekilde azaltmaktadır.
Doğal posa kaynakları ise; kurubaklagiller (%11-26), sert kabuklu meyveler (%5-14), kepeği ayrılmamış tahıl ürünleri (%4-7.5) ,sebzeler (%3-4) (taze fasulye, taze bezelye↑), meyveler (%1-2) (kabuklu yenenler↑).
Sıvı alımı da konstipasyonun önlenmesinde son derece önemlidir. Bireyler arasında farklılık gösterse de konstipasyon hastası bireylerin günde en az 1,5-2 lt sıvı tüketmesi gerekmektedir.