TATLANDIRICILAR KİLO ALDIRIR MI?
Şekerli içecek tüketimi ile ağırlık kazanımı ve diğer olumsuz sağlık sonuçları arasındaki ilişkiye dayalı olarak, toplumdaki bireyler şeker alımını azaltmak için yapay, besin değeri olmayan tatlandırıcı içeren içecek ve besin tüketimine yönelmiştir. Ancak tatlandırıcılar, fizyolojik olarak etkisiz bileşikler değillerdir. Vücutta bir takım etkiler yaparak hormonal denge, iştah kontrolü ve bu nedenle obezite prevelansının artmasına neden olmaktadırlar. Ayrıca bağırsak mikrobiyotası üzerinde olumsuz etkilerinin olduğu da yapılan çalışmlarda gözlemlenmiştir.
Son yıllarda yapılan çalışmalar tatlandırıcıların obezitenin yanında metabolik sendrom, tip 2 diyabet gelişme riskinde artışa neden olduğunu göstermektedir.
Tatlandırıcılarla ilgili en ilginç gelen konulardan biri de sıfır kalori olan tatlandırıcıların da “dolaylı yoldan” kilo aldırıyor olmasıdır. Bu durumun nedeni; tatlandırıcıların içerisinde bulunan aminoaistlerin insülin salınımını arttırmasıdır. Ortamda şeker olmadığıiçin salınımı artan insulin kanda açlık şekerini düşürmektedir. Ve doğal olarak karnımız acıkmakta ve daha fazla yemek yeme isteğimiz oluşmaktadır. Tatlandırıcı alımı sonucu artan insülin salınımı “insülin direnci”nin oluşmasına da neden olmaktadır.
Tatlandırıcı türlerinden “aspartam”ın %90’ını fenilalanin ve aspartik asit adı verdiğimiz aminoasitlerden oluştumaktadır. Yüksek miktarlardaki fenilalanin, serotonin gibi sinirileticilerini azaltmaktadır. Serotonin azlığı depresyona yol açtığı gibi iştahı da artırmaktadır. Bu durum duygusal açlık olarak tanımladığımız hedonik açlık durumuna da neden olmaktadır.Yani kalorisi sıfır olan bir yiyecek de kilo aldırmaktadır. Demek ki zayıflamak için içilen diyet içecekler, “zero” kolalar da tam tersine şişmanlatmaktadır.
Kısaca tatlandırıcıların ağırlık kazanımına yol açabileceği mekanizma, yoğun tatlı tat ile alınan düşük enerji arasındaki uyumsuzluk sonucu iştah kontrolünün sağlanamaması ile ilgilidir. Bu nedenle tatlandırıcıların iştahı artırıp, ağırlık kazanımına yol açtığı düşünülmektedir.